Pilotaj öğrencilerinin belirlenmesi ve eğitim süreçleri T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından belirlenen mevzuat çerçevesinde yürütülmektedir.

SHT-1T İkinci Bölüm Uygulama Esasları Madde 5 – (1) Öğrenci Pilot seçim testi, adaya yönelik aşağıda belirtilen özellikleri ölçmeye yönelik olmalıdır: a) (Değişik: 09/08/2018-52217814-010-E.7568) SHT-FCL Ek-1 FCL.055 maddesinde tanımlanan amaçlara uygun a) İngilizce yeterliliği, b) Matematik bilgisi, c) Fizik bilgisi, ç) Zekâ, d) Görsel ve işitsel hafıza, e) Algılama ve yoğunlaşma, f) Kişilik testi, g) Uzay oryantasyonu, ğ) Psikomotor, h) Stres altında karar verme, ı) Fiziksel uyum. (2)Kullanılacak test, güvenilirliğini sağlayacak şekilde farklı sorular ihtiva eden yeterli sayıda test üretebilecek soru bankasına sahip olmalıdır.

Yukarıdaki mevzuat gereği Pilotaj öğrencilerinin seçiminde Praxis Test Protokolü uygulanmaktadır.

Pilotaj eğitiminde yüksek kaliteye önem verilmektedir ve bu nedenle seçim aşamaları son derece dikkatli ve titiz ortamlarda, uçuş psikoloğu ve tabibi eşliğinde çok deneyimli personel tarafından gerçekleştirilmektedir.

 

Program başvurusu yaparak, test aşamalarına kabul edilen adaylar, 02.06.2017 tarihli ve 30084 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Pilot Lisans Yönetmeliği (SHY–1)” nin 17. Maddesinde belirtilen, öğrenci pilot lisansı için başvuru koşullarının sağlaması gerekmektedir. Bunlardan önemli birisi olan, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından yetkilendirilen havacılık tıp merkezleri tarafından düzenlenmiş geçerli 1 inci sınıf sağlık sertifikası sahibi olması ve "sertifikada, tek pilota sertifikalı hava araçlarında sorumlu pilot olarak uçmalarına engel bir kısıtlama bulunmaması gerekir" şartı yerine getirilmelidir. Bu gereklilik, kabul test aşamalarında aranmaz, ama bütün testlerden geçerek, kabul aşamasına gelen adaylardan beklenir. Öte yandan, kabul testleri sırasında, adaylardan genel sağlık durumlarıyla ilgili sorunları bulunmadığına dair yazılı belge alınır. Bu belgede, ilaç kullanımından, protez ve çeşitli hastalıkların varlığına kadar bir takım sorulara yanıt verilmesi istenerek, kişi beyanı esas tutulur. Olası bütün sağlık sorunlarından veya hatalı beyandan aday sorumludur. Kabul testlerinin doğası gereği, genel sağlıklılık önemli bir konudur. Öte yandan, kabul testleri sırasında, adaylardan genel sağlık durumlarıyla ilgili sorunları bulunmadığına dair yazılı belge alınır. Bu belgede, ilaç kullanımından, protez ve çeşitli hastalıkların varlığına kadar bir takım sorulara yanıt verilmesi istenerek, kişi beyanı esas tutulur. Olası bütün sağlık sorunlarından veya hatalı beyandan aday sorumludur. Kabul testlerinin doğası gereği, genel sağlıklılık önemli bir konudur. Test öncesinde veya hemen sonrasında APAM (alkol ve psikoaktif madde) Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından yetkilendirilen havacılık tıp merkezleri tarafından düzenlenmiş rapor istenebilir.

 

• Fotoğraflı, onaylı Özel Kimlik Belgesi (yalnızca Nüfus Cüzdanı, Sürücü Belgesi ve Pasaport özel kimlik belgesi olarak kabul edilecektir).
• Kabul Testleri Kişisel Bildirim Formu (18 yaşını tamamlamamış adaylarda, noter onaylı veli muvafakati gereklidir, bu belge teste girmeden önce yetkili personelimiz tarafından imzalattırılacaktır.)

Pilotaj öğrenci seçimi gerçekleştirilen testlerin önemli bir kısmı, elektronik ortamlar üzerindedir.

Bir bilgisayar ekranı ve klavye-fare kullanımı ile, standart kişilik testleri yanında, özel uygunluk testleri, algılama ve yoğunlaşma uygulamaları yapılır.

Yazılıma dayalı bu aşamaların yanı sıra, yine elektronik kontrollü olmak üzere bazı özel test ortamlarının kullanılmasıyla gerçekleştirilen testler ise, fiziksel yük içerir. Statik şartlarda gerçekleştirilen çoğu test, bu kez, dinamik ortamlarda oluşturulur ve tepkiler ölçülür. Bu yolla hava-uzay ortamına uyumluluk gözlenir. Bu tür testler hızlı ve kısa süreli olmalarına karşın, oldukça yoğun konsantrasyon gerektirebilir.

Testlerde, İnsan cayroskopu, Hipobarik oda, uzay uyumsuzluğu simülatörü ve klostrofobi kafesi gibi fiziki ortamlar kullanılmaktadır. Adaylar, seçildikleri takdirde öğrencilik süresince de aynı ortamlarda gelişim eğitimlerine devam edecekler ve bunlara, hareketli uçuş simülatörleri ve acil durum simülatörleri eklenecektir. Pilotaj eğitiminde yüksek kaliteye önem verilmektedir ve bu nedenle seçim aşamaları son derece dikkatli ve titiz ortamlarda, çok deneyimli personel tarafından gerçekleştirilmektedir.

Bu aşamalardan geçebilmiş her adayın şüphesiz, doğal bir övünme payı olacaktır. Öyle ki testlerde ilk girişinde olmak şartı ile ortalama %90 ve üzeri başarı elde edenler, eğitimini burslu olarak alma şansına sahip olacaklardır. 

 

ABU-PXTP	SÜRE	Min. % Başarı
Test ortamları ve şekilleri açıklama oturumu	30 dakika	N/A
Kişilik testi - PXTP-X	1 saat	OLUMLU
Özel Uyumluluk Test Ardışımı - PXTP-A1a	30 dakika	60
Görsel ve işitsel hafıza - Algılama ve yoğunlaşma, Dikkat PXTP-B1	30 dakika	70
Takım Çalışması ve Liderlik - PXTP-D1	45 dakika	OLUMLU
Klostrofobi ölçümü – PXTP-CLX	15 dakika	90
Düşük basınç ortamında Özel Uyumluluk Test Ardışımı - PXTP-LOX	15 dakika	58
Dinamik ve uzay ortamında görsel ve işitsel hafıza, algılama ve yoğunlaşma, İnsan Cayro - Dikkat - PXTP-C2	30 dakika	40
PALPEX Bölünmüş dikkat, reaksiyon ve odaklanma - PXTP-P	10 dakika	75
Uzay uyumsuzluluğu disoryantasyon jeneratörü-Barany - PXTP-C1	10 dakika	50
Stres altında karar verme - PXTP-DM	-	OLUMLU
Sözlü görüşme - PXTP-INT	30 dakika	OLUMLU
TOPLAM	05:05 saat

Uçak Pilotu Lisans Yönetmeliği (SHY–1) çerçevesinde, sağlık muayenesi sonucunda öğrencinin pilotluğa elverişsiz olması durumunda, diğer bütün gereklilikler yerine gelmiş olsa dahi ilgili bölüme kaydı yapılmayacaktır.

Adaylar, guruplar hâlinde bir oturum odasına alınarak, test sürecinin nasıl gelişeceği ve testlerin doğası, örnekleriyle yetkili bir kişi tarafından anlatılır. Bazı testlere ait video ve görsellerle tanıtım yapılır. Adayların özel eşyaları emniyete alınır.

Adaylar, testler sırasında, üzerlerinde hiçbir elektronik ve/veya metal, sert malzemeden üretilmiş eşya, takı, saat vs. bulunduramaz. Açıklama oturumu, en fazla 30 dakika sürer ve toplam puantaja etkisi yoktur.

KKişilik testi, sonuçları uçuş psikoloğu tarafından değerlendirilen ve değişik test modüllerinden oluşabilen bir süreçtir. Hangi test modülünün kullanılacağına veya ekleneceğine test sırasında psikolog karar verir ve gerekiyorsa, test sonrasında sözlü görüşme yapabilir. Testler, elektronik ortamda yanıtlanan soruları içerebildiği gibi, doğrudan sözlü görüşme şeklinde olabilir. Kişilik test sonuçları olumlu görülmeyen adaylar, testlerin diğer aşamalarına kabul edilmez. Elektronik ortamda MMPI testi uygulanır.

 

Kişilik testi sonrasında Özel Uyumluluk Test Ardışımı içeriğini ilgilendiren 15 dakikalık standart bilgi aktarımı yapılır. Standart bilgi anlatımı sırasında aday, not alabilir ve bunları test bölgesine götürebilir. Bu anlatım sırasında verilen bilgilere dayanarak, PXTP-A1a testi içindeki bölümlerden birisinde yer alan (Algoritmik İlişkilendirme) ilgili sorulara yanıt verilmesi gerekmektedir. Bu bölümde anlatılacak bilgi parçasının içeriği ve anlatan kişinin konuya ilişkin yetkinliği ve anlatım tekniği önemli olup özel eğitim gerektirir.

 

Özel Uyumluluk Test Ardışımı, 7 adet bağımsız test bloğundan oluşur ve statik ortamda, bilgisayar-fare yardımı ile yapılır.

1. Aşama  Sözel İlişkilendirme
2. Aşama  Sayısal İlişkilendirme
3. Aşama  Matral İlişkilendirme
4. Aşama  Görsel İlişkilendirme
5. Aşama  Algoritmik İlişkilendirme
6. Aşama  Mekanik İlişkilendirme
7. Hafıza

Bu test ardışımında, her aşamada belli bir süre vardır ve adaydan hızlı olması beklenir. Her aşama için puanlama, (doğru yanıt sayısı/aşama için toplam saniye) olarak ölçülür. Adayın verilen zaman içinde bütün soruları yanıtlamaması durumda, (yanıtlanmış doğru yanıt sayısı/aşama toplam süre) hesaplanır. Aşamanın toplam süreden önce bitirilmesi durumunda bir sonraki aşamaya hemen geçilir.

Test toplam sonucu, % değer olarak hesaplanarak gösterilir. En az %60 başarı yüzdesi beklenir.

 

Görsel ve İşitsel hafıza test bloğu, Bilgisayar ekranı, kulaklık ve fare ve klavye kullanımı ile yapılan testlerden oluşur. 30 dakika süreli olup, adayların eş zamanlı olarak kısa dönem hafızaları ve dikkatlerini yoğunlaştırmalarını gözlemler. Bazı sorular sesli olarak gelirken, bölünmüş ekran üzerinde çeşitli görevlerin yerine getirilmesi istenir. Bu test bloğundan adayların en az %70 başarı elde etmeleri beklenir.

En az iki, en çok dört aday, bir iletişim uzmanı eşliğinde test odasına alınır ve en fazla 45 dakika sürecek şekilde, odada bulunan çeşitli materyalin kullanılmasıyla bazı işleri gerçekleştirmeleri beklenir. Bu sırada, iletişim uzmanı tarafından, önceden belirlenmiş paternler eşliğinde takım çalışması becerileri, iletişim nitelikleri ve yönetim yatkınlıkları değerlendirilir. İletişim uzmanı, beher aday için OLUMLU ya da OLUMSUZ sonuç belirtir.

 

2.1.6 Klostrofobi ölçümü – PXTP-CLX
Son derece belirleyici olan bu test sırasında aday, PXTP-LOX ile aynı ortama alınır ve dışarısı ile ilişkisi kesilerek, belli bir süre izlenirken, durum farkındalığının devamlılığı ölçülür. Bu testten en az %90 başarı oranı beklenmektedir.

 

2.1.7 Düşük basınç ortamında Özel Uyumluluk Test Ardışımı PXTP-LOX

Aday, bu test için, özel hazırlanmış bir ortamda, önlerinde bulunan bilgisayar ekranı ve klavye yardımıyla, adaylardan çeşitli kolay sorulara yanıt vermeleri beklenir. Test iki aşamalıdır. Birinci aşama deniz seviyesindeki soruları içerir. Bu aşamada belli sayıda soruya doğru yanıt veremeyen aday ikinci aşamaya geçemez. İkinci aşamada ise,  adaylar, solunum irtifası olarak (yanıtlamaya başlamadan önce) kademeli olarak 10.000 feet irtifaya tırmandırılır ve aynı birinci aşamada olduğu gibi sorulara yanıt vermeleri beklenir.

Test sırasında, adaylar doğrudan gözlemlenir ve devam edemeyeceğine karar verilenlerin testi durdurulur. Bu test ortamından en az %58 başarı beklenmektedir.

 

2.1.8  Dinamik ve uzay ortamında görsel ve işitsel hafıza, algılama ve yoğunlaşma - Dikkat PXTP-C2
Dinamik testlerde adaylar, bu test bloğu için özel hazırlanmış çeşitli aletlerin yardımı ile test edilir. Tıpkı statik testlerde olduğu gibi, bilgisayar ekranından faydalanılır. Adaylar, dinamik test sırasında üç gimballi, random hareket ortamına sahip bir insan cayroskopu içine emniyetle yerleştirilir ve bir ellerinde her yöne hareketli oyun çubuğu, diğer ellerinde ileri geri hareketli hızlandırıcı olduğu hâlde, ekranda beliren görevleri yaparlar. Kumanda çubukları üzerinde bulunan çeşitli düğmeleri, gerektiği yerlerde kullanırlar. Sorular; sesli ve görüntülü olarak gelir, ancak bütün test boyunca aday, ekranda bulunan bir imleci, sürekli hareket durumundaki bir hedefin üzerinde tutmak zorundadır. Test önce, adayın kumandaları öğrenmesi için bir dakikalık deneme süresi verir, daha sonra test başlar. Aday bütün testi, bulunduğu sandalyeye bağlı olarak hareketsiz şekilde bitirir. Ardından, sandalye her yönde hareket etmeye başlar ve aday benzer bir testi tekrar eder. Yaklaşık 25-30 dakika süren test sonucunda adayın en az %40 başarı elde etmesi beklenir. Bu testin Hava Kuvvetleri Uçucu Personeli için uygulamasında, başarının en az %50 olması gerekir. Sorular, görüntülü olduğu kadar, sesli şekilde de gelmektedir ve adayın çok yüksek konsantrasyonunu gerektirir.

 

2.1.9 PALPEX Bölünmüş dikkat, reaksiyon ve odaklanma PXTP-P

PALPEX, bölünmüş dikkat, reaksiyon ve odaklanmayı ölçen bir test aşamasıdır. 10 dakika süreli olan bu testte adayların, kulaklıktan gelen soruları, 4 saniye içerisinde dokunmatik ekran üzerinde dokunarak cevaplaması ve diğer taraftan, platform üzerindeki butonlardan, ışığı yananlara basması beklenir. Adayın en az %75 başarılı olması beklenir.

2.1.10 Uzay Uyumsuzluğu -Disoryantasyon- Barany- PXTP-C1

Uzay uyumsuzluğu testi, fiziksel sonuçları olabilen bir test aşamasıdır. 10 dakika süreli olan bu testte adaylar, mide bulantısı ve kusma durumu yaşayabilir. Testin amaçlarından birisi, kusma durumunun olup olmadığını anlamak olduğu için eğer böyle bir durum oluşursa, test sonlandırılır. Bu test sırasında kusan adaylar, bir süre dinlendirilir ve tekrar denemelerine izin verilir. Tekrar kusma olursa, test sonlandırılır ve aday başarısız kabul edilir. Diğer taraftan adaydan, test süresince bazı görevleri yine bilgisayar ekranı üzerinde yerine getirmesi beklenir ve en az %50 başarı gereksinimi vardır. Test için aday, kendi ekseni etrafında iki tarafa dönen ve yatış yapabilen bir sandalyeye bağlanır. Adayın gözünde bir VR gözlük bulunur ve sanal yolla bir çevre içine alınır. Sandalyenin dört kere 45 saniyelik dönüşleri sırasında sanal ortamda beliren bazı sayıları ve cümleleri takip etmesi, okuması istenir. Bu test bir operatör eşliğinde yapılır.
Bazı adaylar, bu testte başarılı olabilmek için, mide bulantısı önleyici ilaçlar kullanmaktadır, ancak bu ilaçların kullanımı, içerdikleri kimyasallar nedeniyle bu testin görevlerinde başarısızlığa neden olduğu gibi, özellikle hipobarik oda testleri ve diğer zorlayıcı mental testlerde sonuçları ciddi şekilde olumsuz etkilemekte, adayın başarısız olmasına neden olmakta ayrıca, APAM testinde etken maddesi çıkmaktadır.

2.1.11 Stres altında karar verme PXTP-DM
Adayın stres altında verdiği kararlar tüm testlerde değerlendirilir. Doğal test ortamlarında ve çeşitli senaryolarda karar verme düzenleri gözlemlenir. OLUMLU veya OLUMSUZ sonuç belirtilir.

 

2.1.12 Sözlü görüşme PXTP-INT
Sözlü görüşme aşaması, tamamen PRAXIS test komisyonunun tasarrufunda bir aşamadır ve alınmış sonuçların değerlendirilmesi sonucu, iletişim uzmanı, uçuş psikoloğu ve/veya uçuş hekiminin inisiyatifi ile yapılır veya yapılmaz. Sözlü görüşme yapılmasına karar verilmiş adaylara, OLUMLU veya OLUMSUZ sonuç belirtilir.

 

Test sonuçları, sonuç kâğıdında imzaları bulunan kurul tarafından değerlendirilir. Test modüllerinin sonuçlarında, tüm puanlamaların yeşil (başarılı) olması beklenir. 

Test sonuçları, testlerin tamamlanmasının ardından derhal yayınlanır. Aday testleri tamamladıktan sonra (kısmen tamamlamış olanlar hariç), kendilerine, test sonucu, Bütün testlerin sonuçların tek tek yüzde olarak listelendiği bir yazıyla OLUMSUZ olarak bildirilir. OLUMLU test sonuçları için adaya rapor kağıdı verilmez, sözlü olarak tebliğ edilir.

Adaylara testlerin hangi aşamasında, ne tür hatalar yaptığına dair bilgi verilmez. Sonuç kağıdı, test ayrıntıları, görüşme tutanakları vb. gizli niteliklidir ve sadece ilgili kişiler, uçuş hekimi ve uçuş psikoloğu görebilir. Adayın yazılı isteği olmadığı sürece, üçüncü kişilerle paylaşılmaz, yayınlanmaz. Buna istisna, ileri zamanlarda, olası kaza kırım durumlarında, resmi otoritenin talebi ile mahkeme kararına bağlı talepler ve bilimsel çalışmalarda, sadece istatistiki kapalı verinin sağlanmasıdır.

Aday, OLUMLU ya da OLUMSUZ test sonuçlarının bir “kurumla” paylaşılmasını istemesi durumunda, ilgili formu doldurup imzalar ve sonuç belgesi, formda belirtilen kurum adresine veya elektronik postasına yollanır. Kişilerle paylaşım yapılmaz.

NOT:  Test sonuçları, üçüncü kişilerle paylaşılmaz ve başka kurumlarda uçuş eğitimi amaçlı belge olarak gösterilemez.

 

Testlerde bir nedenle başarısız olmuş adaylar (kişilik testinden olumsuz sonuç alanlar dışında), testleri tekrar alabilir. Tekrar test alımlarında kişilik testi uygulanmaz. Önceki test sonucu geçerlidir.

 

Halihazırda kullanılan PRAXIS TEST PROTOKOLÜ, Revizyon 0 olarak işaretlenmiş ve ana yazılım tabanı için uluslar arası seri numarası alınmış, kapalı, kilitli, online erişimi olmayan bir işletim döngüsüdür. Test içeriğinde kullanılan tesisat, benzer şekilde kayıtlı, tescilli olup, bunlarda gerçekleşecek değişiklikler ve/veya değişikliklerle, protokolün kendisinde yapılacak düzenlemeler ve yazılım değişiklikleri, revizyon kodlarıyla yayınlanacaktır. Buna istisna, test blokları içinde yer alan soruların çeşitlenmesi ve bir banka içinde çoğalmasıdır. Aynı şekilde, sonuçların gösterdiği istatistikler eşliğinde, testlerin soru içerikleri değişebilir veya gelişebilir. Bunlar için revizyon yayınlanmaz. Testlerin benzeri şekilleri ve sorular, hiçbir medyada yayınlanmaz. Testlere katılmış kişilerin bu yönlü çabaları olması durumunda, FSEK gereği yasal yollara başvurulur ve test içeriği değiştirilir. Test protokolünün bütün hakları ELBA Havacılık Tic. Ltd. Şti aittir.